Methodology for the analysis and assessment of panoramic views of urbanised landscape

Authors

DOI:

https://doi.org/10.22616/j.landarchart.2024.25.03

Keywords:

urbanised landscape, panoramic view, relationship between nature and built environment, Vilnius

Abstract

The article briefly discusses the methodological assumptions of panoramic view and silhouette analysis and  assessment, which the authors have summarised by analysing the studies of other researchers and international guidance documents, and supplemented with their own insights. It is concluded that the assessment of a specific valuable view should include a discussion of the viewing conditions of the area in question from specific viewpoints and a definition of the sector of view and the barriers to view. The view should be analysed and then it must be specified what specifically is valuable in that view – the expression of elements visible in the view, domination and obscuring of objects, the existing relationship/proportion of natural and anthropogenic elements, also possibilities and peculiarities of visual links between objects/areas. The paper presents the authors’ proposed sequence of research steps and evaluation method, which includes: (1) selection of relevant viewpoints of the territory under study; (2) description and assessment of view sectors; (3) analysis of relevant panoramas; (4) identification of possible changes in the relationship between the natural environment and the built environment in the panoramic views, and presentation of  recommendations. The methodology described in the paper is illustrated by the authors’ feasibility study for the development of the northern part of Žvėrynas (Vilnius district) in 2021. The research method presented in the paper allows to make reasoned decisions on the integration/non-integration of new development in the existing valuable urbanised landscape.

Author Biographies

Dalia Dijokienė, Vilnius Gediminas Technical University

Architect and urban designer. Doctor of Science (Humanities, Art Criticism, Architecture), Professor, Dean of Faculty of Architecture, Vilnius Gediminas Technical University, Trakų str. 1, LT-01132 Vilnius, Lithuania.

Inesa Alistratovaite-Kurtinaitiene, Vilnius Gediminas Technical University

Architect and urban designer. Doctor of Science (Humanities, Art Criticism, Architecture), Assoc. Professor, Head of the Department of Urban Design, Faculty of Architecture, Vilnius Gediminas Technical University, Trakų str. 1, LT-01132 Vilnius, Lithuania.

References

Bučas, J. Kraštotvarkos pagrindai. Kaunas: Technologija, 2001, 282 p.

Čepaitienė, R. Laikas ir akmenys. Kultūros paveldo sampratos moderniojoje Lietuvoje. Vilnius: LII leidykla, 2005, 468 p.

Charter for the conservation of historic towns and urban areas (Washington charter 1987) [online 19.07.2024]. https://www.icomos.org/images/DOCUMENTS/Charters/towns_e.pdf

Daunora, Z. J., Kirvaitienė, S., Vyšniūnas, A. Vilniaus miesto vizualinio identiteto apsauga ir plėtros principai. Vilnius: Technika, 2004, 151 p.

Dijokienė, D. Urbanistinis istorinių priemiesčių paveldas. Urban heritage of historical suburbs. Vilnius: Technika, 2009, 215 p.

Dijokienė, D., Alistratovaitė-Kurtinaitienė, I. Teritorijos Vilniuje, ribojamos T. Narbuto, Stumbrų, Pieninės ir Saltoniškių gatvių, užstatymo aukštingumo parametrų galimybių studija. Research paper, 2021, 56 p.

Dijokienė, D., Alistratovaitė-Kurtinaitienė, I., Cirtautas, M. Užstatymo aukštingumo parametrų analitinis vertinimas buvusioje Žalgirio stadiono teritorijoje, Vilniuje. Research paper, 2019, 97 p.

Draft of management plan. Vilnius historic centre world heritage site, 2024 [online 14.01.2024]. https://idvilnius.lt/iki-sausio-vidurio-laukiamos-pastabos-vilniaus-istorinio-centro-valdymo-planui/ and https://vilnius.lt/lt/unesco/

ICOMOS. Guidance on Heritage Impact Assessments for Cultural World Heritage Properties. International Council on Monuments and Sites, 2011 [online 10.01.2024]. https://www.iccrom.org/sites/default/files/2018-07/icomos_guidance_on_heritage_impact_assessments_for_cultural_world_heritage_properties.pdf

Kajackaitė, M. Urbanistiniai branduoliai neries upės slėnyje Vilniaus mieste – sistema ar nevaldomas atsitiktinumas? Mokslas – Lietuvos ateitis, 2011, No. 3(3), p. 101–108.

Kauno miesto savivaldybės teritorijos bendrasis planas [online 10.07.2024]. http://www.kaunas.lt/urbanistika/bendrasis-planavimas/

Klaipėdos miesto bendrasis planas patvirtintas 2021 m. rugsėjo 30 d. sprendimu Nr. T2-191 [online 10.07.2024]. https://www.klaipeda.lt/lt/savivaldybe/administracija/miesto-bendrasis-planas/218

Kultūros paveldo departamento prie Kultūros ministerijos pirmosios nekilnojamojo kultūros paveldo vertinimo tarybos aktas, 2023-10-10 Nr. KPD-RM-2014/29, skirtas Vilniaus senamiesčiui (u. k. 16073) [online 10.01.2024]. https://kvr.kpd.lt/#/static-heritage-search

Kultūros paveldo departamento prie Kultūros ministerijos pirmosios nekilnojamojo kultūros paveldo vertinimo tarybos aktas, 2024-04-30 Nr. KPD-RM-1582/1, skirtas Vilniaus miesto istorinei daliai, vad. Žvėrynu (u. k. 33652) [online 10.01.2024]. https://kvr.kpd.lt/#/static-heritage-search

Lietuvos Respublikos nekilnojamojo kultūros paveldo apsaugos įstatymas (Žin., 1995, Nr. 3-37; 2004, Nr. 153-5571) [online 07.07.2024]. https://e-seimas.lrs.lt/portal/legalAct/lt/TAD/TAIS.15165/asr

Lietuvos Respublikos saugomų teritorijų įstatymo (Žin., 1993, Nr. 63-1188; 2001, Nr. 108-3902) [online 07.07.2024]. https://e-seimas.lrs.lt/portal/legalAct/lt/TAD/TAIS.5627/asr

Pasaulinio paveldo objekto – kultūros paminklo U1P – Vilniaus istorinio centro apsaugos zonos laikinasis apsaugos reglamentas, patvirtintas Kultūros vertybių apsaugos departamento prie LR Kultūros ministerijos direktoriaus 2005 m. balandžio 19 d. įsakymu Nr. Į-167, Žin., 2005, Nr. 61-2193 [online 10.01.2024]. https://e-seimas.lrs.lt/portal/legalAct/lt/TAD/TAIS.255900

Pradedamas rengti Vilniaus senamiesčio specialusis planas [online 15.07.2024]. https://vilnius.lt/lt/2023/09/08/pradedamas-rengti-vilniaus-senamiescio-specialusis-planas/

Report „Towards a grammar for European landscapes“. 2017. European landscape convention CEP-CDCPP 9th Council of Europe conference on the European landscape convention. Council of Europe, Palais de l’Europe, Strasbourg [online 05.05.2024]. https://rm.coe.int/1680703256

Šešelgis, K. Aplinkos apsauga. Vilnius: Mokslas, 1991, 208 p.

UNESCO Pasaulio paveldo sąraše esančios vertybės (Vilniaus istorinio centro (Nr. 541)) Vilniaus senamiesčio (u. k. Kultūros vertybių registre 16073) ir jo apsaugos zonos tvarkymo planas. Esamos būklės įvertinimas, 2024 [online 15.07.2024]. https://kpd.lrv.lt/media/viesa/saugykla/2024/4/k3Jwbg5-ok4.pdf

Vilniaus miesto savivaldybės teritorijos bendrasis planas. 2021a. Aiškinamasis raštas [online 10.07.2024]. https://vilnius.lt/lt/miesto-pletra/vilniaus-miesto-savivaldybes-teritorijos-bendrojo-plano-sprendiniai/

Vilniaus miesto savivaldybės teritorijos bendrasis planas. 2021b. Sprendiniai. Sprendinių paaiškinamoji medžiaga. 3.4. Nekilnojamasis kultūros paveldas. 3.4.1. Saugojimo koncepcija [online 10. 07. 2024]. https://vilnius.lt/lt/miesto-pletra/vilniaus-miesto-savivaldybes-teritorijos-bendrojo-plano-sprendiniai/

Vilniaus miesto savivaldybės teritorijos bendrasis planas. 2021c. Nekilnojamasis kultūros paveldas. Vilniaus senamiesčio (16073) teritorijos urbanistinių struktūrų prioritetinių tvarkymo reglamentų schema [online 10.07.2024]. https://vilnius.lt/lt/miesto-pletra/vilniaus-miesto-savivaldybes-teritorijos-bendrojo-plano-sprendiniai/

Vilniaus senamiesčio – kultūros paminklo (unikalus kodas 16073, buvęs U1P) apsaugos specialiojo plano – teritorijos ir apsaugos zonų ribų planas, Žin., 2010 Nr. 126-3472 [online 10.01.2024]. https://e-seimas.lrs.lt/portal/legalAct/lt/TAD/TAIS.384370

Vyšniūnas, A. Aukštybinių pastatų išdėstymo reglamentavimo Vilniaus miesto centriniame rajone metodiniai principai, Urbanistika ir architektūra, 2003, No. 27(4), p. 137–154.

Downloads

Published

30-12-2024

How to Cite

Dijokienė, D., & Alistratovaite-Kurtinaitiene, I. (2024). Methodology for the analysis and assessment of panoramic views of urbanised landscape. Landscape Architecture and Art, 25(25), 25–35. https://doi.org/10.22616/j.landarchart.2024.25.03